Дзяржаўная палітыка супрацьдзеяння спажывання тытунёвых вырабаў

15.06.2020

Сусветны вопыт сведчыць, што дамагчыся значнага зніжэння распаўсюджанасці тытунекурэння магчыма толькі пры выразным заканадаўчым рэгуляванні, правядзенні доўгачасовых антытытунёвых праграм.

У краіне дзейнічае шэраг нарматыўных прававых дакументаў, у тым ліку:

• Дэкрэт Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 17 снежня 2002 г. № 28 «Аб дзяржаўным рэгуляванні вытворчасці, абароту і спажывання тытунёвай сыравіны і тытунёвых вырабаў»;
• Закон Рэспублікі Беларусь ад 10 мая 2007 года № 225-З «Аб рэкламе»;
• Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных парушэннях ад 21 красавiка 2003 г., N 194-З.

З мэтай абароны цяперашняга і будучых пакаленняў ад разбуральных наступстваў спажывання тытунёвых вырабаў для здароўя, зніжэння сацыяльных, экалагічных і эканамічных наступстваў спажывання тытуню і ўздзеяння тытунёвага дыму ў рэспубліцы праводзіцца актыўная работа па прафілактыцы тытунекурэння. Рэспубліка Беларусь ратыфікавала Рамачнай канвенцыі СААЗ па барацьбе супраць тытуню (РКБТ СААЗ) у 2005 годзе. РКБТ СААЗ з'яўляецца асноўным дакументам, якія ўключаюць самыя важныя напрамкі барацьбы супраць тытуню ў свеце, з удзелам 180 Бакоў.

Каардынатарам дзейнасці па рэалізацыі РКБТ СААЗ у Рэспубліцы Беларусь з'яўляецца Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

РКБТ СААЗ накладае прававыя абавязацельствы на свае Бакі - гэта значыць на краіны (і на Еўрапейскі саюз), якія афіцыйна далучыліся да дамовы. У шэрагу гэтых абавязацельстваў стаяць наступныя:

• абарона палітыкі грамадскага аховы здароўя ад камерцыйных і іншых інтарэсаў тытунёвай прамысловасці;
• прыняцце цэнавых і падатковых мер па скарачэнні попыту на тытунь; абарона людзей ад уздзеяння тытунёвага дыму;
• рэгуляванне складу тытунёвых вырабаў; рэгуляванне упакоўкі і маркіроўкі тытунёвых вырабаў;
• папярэджанне людзей аб небяспецы тытуню; забарона рэкламы, стымулявання продажу і спонсарства тытунёвых вырабаў;
• аказанне дапамогі людзям у папярэджанні іх прывыкання да тытуню;
• кантроль за незаконным гандлем тытунёвымі вырабамі;
• забарона на продаж тытунёвых вырабаў непаўналетнім і непаўналетнімі.

Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь вядзе пастаянную мэтанакіраваную работу па прафілактыцы спажывання тытунёвых вырабаў і хвароб, прычынна звязаных з тытунекурэннем. Гэта - і заканадаўчыя ініцыятывы, і інфармацыйна-адукацыйная праца з насельніцтвам, і дапамогу ў адмове ад курэння. Так, у краіне рэалізуецца шэраг мерапрыемстваў, якія ахопліваюць розныя аспекты антытытунёвай дзейнасці, якія ажыццяўляюцца ў развіцці РКБТ СААЗ і ў рамках рэалізацыі дзяржаўнай праграмы «Здароўе народа і дэмаграфічная бяспека Рэспублікі Беларусь» на 2016-2020гг.

Абарона ад уздзеяння тытунёвага дыму

У краіне забаронена курэнне (спажыванне) тытунёвых вырабаў, за выключэннем месцаў, спецыяльна прызначаных для гэтай мэты: ва ўстановах аховы здароўя, культуры, адукацыі, спорту, на аб'ектах гандлю і бытавога абслугоўвання насельніцтва; на шэрагу аб'ектаў грамадскага харчавання; у памяшканнях органаў дзяржкіравання, мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў, арганiзацый; на ўсіх відах вакзалаў, у аэрапортах, падземных пераходах, на станцыях метрапалітэна; ва ўсіх відах грамадскага транспарту і інш. (Дэкрэт Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 17 снежня 2002 г. № 28 «Аб дзяржаўным рэгуляванні вытворчасці, абароту і спажывання тытунёвай сыравіны і тытунёвых вырабаў»).

Праводзіцца работа па стварэнні тэрыторый, свабодных ад курэння (паркі, скверы, месцы адпачынку, гасцініцы, кафэ, рэстараны, прыпынкі грамадскага транспарту і іншыя).

Курэнне (спажыванне) тытунёвых вырабаў у месцах, дзе яно ў адпаведнасці з заканадаўчымі аками забаронена, цягне накладанне штрафу ў памеры да чатырох базавых велічынь.

У адпаведнасці з артыкулам 3.30 Працэсуальна-выканаўчага кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях пратаколы аб адміністрацыйных правапарушэннях маюць права складаць упаўнаважаныя службовыя асобы органаў унутраных спраў, органаў чыгуначнага пасажырскага аўтамабільнага і гарадскога электрычнага транспарту, метрапалітэна.

У адпаведнасці з «Правіламі карыстання жылымі памяшканнямі, утрымання жылых і дапаможных памяшканняў жылога дома ў Рэспубліцы Беларусь», зацверджанымі пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21 мая 2013 г. № 399, не дапускаецца курэнне ў месцах агульнага карыстання (на лесвічных маршах і пляцоўках, у ліфтавых холах, калідорах і да т.п.), што пазначаецца адмысловымі знакамі забароны. На парушальнікаў названага правілы работнікамі арганізацый жыллёва-камунальнай гаспадаркі складаюцца пратаколы аб адміністрацыйнай адказнасці, і на іх накладаецца штраф (артыкул 21.16 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адміністрацыйных правапарушэннях: парушэнне правілаў карыстання жылымі памяшканнямі або утрымання жылых і дапаможных памяшканняў жылога дома (за выключэннем аплаты за тэхнічнае абслугоўванне жылых памяшканняў і карыстанне імі,

Цэнавыя і падатковыя меры па скарачэнні попыту на тытунь

Па ініцыятыве Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь, у мэтах рэалізацыі РКБТ СААЗ у краіне рэгулярна павышаюцца цэны на тытунёвыя вырабы.

Рэгуляванне упакоўкі і маркіроўкі тытунёвых вырабаў; рэгуляванне складу тытунёвых вырабаў.

Вызначаны патрабаванні да ўпакоўкі і маркіроўкі тытунёвых вырабаў у адпаведнасці з патрабаваннямі міжнародных нормаў.

Новыя патрабаванні вызначаны тэхнічным рэгламентам на тытунёвую прадукцыю (Тэхнічны рэгламент Мытнага саюза «Тэхнічны рэгламент на тытунёвую прадукцыю», які ўступіў у сілу ў траўні 2016 года).

Забарона на продаж тытунёвых вырабаў непаўналетнім і непаўналетнімі.

Дэкрэтам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 17 снежня 2002 г. № 28 «Аб дзяржаўным рэгуляванні вытворчасці, абароту і спажывання тытунёвай сыравіны і тытунёвых вырабаў» забаронены продаж тытунёвых вырабаў асобам да 18 гадоў, не дапускаецца раздробны гандаль тытунёвымі вырабамі ў навучальных, лячэбных, дзіцячых культурна відовішчных і выхаваўчых установах; ва ўстановах аховы здароўя, культуры, адукацыі, спорту і інш.

Забаронены адкрытая выкладка тытунёвых вырабаў на аб'ектах гандлю, а таксама выпуск нетытунёвай прадукцыі, па вонкавым выглядзе нагадвае тытунёвыя вырабы.

Асвета і інфармаванне насельніцтва

Праводзіцца пастаянная інфармацыйна-адукацыйная праца з насельніцтвам на масавым, групавым і індывідуальным узроўнях.

Адным з асноўных кіруючых прынцыпаў дзейнасці па прафілактыцы тытунекурэння, каардынацыю якой ажыццяўляе Міністэрства аховы здароўя, з'яўляецца фарміраванне ў грамадстве нетрывальнага адносіны да курэння. Арганізавана шырокая інфармацыйна-адукацыйная дзейнасць па прафілактыцы тытунекурэння, у ажыццяўленні якой усе вялікую актыўнасць праяўляе моладзь. Штогод праводзяцца Адзіныя дні здароўя (Сусветны дзень без тытуню, Сусветны дзень некурэння, Сусветны дзень здароўя і г.д.), святы, акцыі.

Адным з важных напрамкаў работы па фарміраванні здаровага ладу жыцця з'яўляецца стварэнне і дэманстрацыя сацыяльнай рэкламы, у тым ліку і па пытаннях прафілактыкі тытунекурэння.

Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь актыўна выступае з ініцыятывамі па ўдасканаленні заканадаўства ў дачыненні да спажывання тытунёвых вырабаў. Сярод іх - пашырэнне пераліку грамадскіх месцаў, дзе курэнне забаронена, рэгуляванне электронных сістэм курэння, забарона курэння ў прысутнасці дзяцей да 14 гадоў у аўтамабілях.

Толькі сумесныя намаганні ўсіх зацікаўленых, паслядоўная сістэматычная праца, накіраваная на скарачэнне спажывання тытунёвых вырабаў у нашай краіне будуць спрыяць захаванню і ўмацаванню здароўя грамадзян Рэспублікі Беларусь.